Arkadaşların hayatımızdaki varlığının önemi tartışılmaz bir gerçek. Arkadaşlarımızın hayatımızdaki rolü ile ilgili daha önceki yazımızda bebeklik ve çocukluk döneminde kurduğumuz arkadaşlıklara ve bu arkadaşlıkların bize sağladığı faydalara değinmiştik. Bu yazımızda ise arkadaşlığın ergenlik dönemindeki rolüne odaklanacağız.
Bebeklik ve çocukluk dönemine göre ergenlik döneminde kendimizi daha çok idare edebilir hale geliyoruz. Haliyle arkadaşlıklarımız da ebeveynlerimizin ya da çevremizdeki insanların şekillendirmesinden sıyrılarak daha bağımsız bir hal alıyor. Kendi kararlarımızı verebilmeye başladığımız bu dönemde sosyal çevremizi de kendi kendimize oluşturmaya başlıyoruz.
Bilişsel ve sosyal olarak gelişiyor olmak da arkadaşlığın fark edilmesi, sürdürülmesi ve arkadaşlık ilişkilerinin getirdiği karmaşalarla başa çıkılması konularında yardımcı oluyor. Bunun yanında, ergenlik dönemi; psikolojik, sosyal ve fiziksel birçok değişimi de beraberinde getiriyor. Bu değişimler ise ilişkilere yansıyor; ilişkilerin sayısını, içeriğini, ilişkiye verilen anlamı ve tepkileri etkiliyor.
Özellikle ergenlik döneminde arkadaşlığın vurgusu yakınlık üzerinden yapılıyor diyebiliriz. İlişkiyle birlikte kurulan bu yakınlık; ergenlerin kişisel kimlik algısını, başkalarının isteklerine karşı olan duyarlılığını ve karşılıklı bir ilişki sürdürme becerilerini destekler nitelikte gelişiyor. Fakat kurulan yakınlığın fazla olması ya da bu yakınlığa karşı geliştirilen beklenti, ilişki içerisinde karmaşalara ve buna bağlı bitişlere yol açabiliyor. Sağlıksız ya da yetersiz iletişim, saygısız veya güvensiz davranışlarla birlikte gelen birbirini suçlama hali, birbirine yeterince ilgi göstermeme gibi nedenler, ergenlerin arkadaşlıklarını tehdit eder hale gelebiliyorlar. Fakat yine de bu karmaşa, ergenlik öncesi arkadaşlıklarda olduğu kadar kolay yıkıma yol açmıyor. Bunun sebebinin ise ergenlikte gözlemlenen bilişsel ve sosyal gelişim olduğu düşünülüyor.
Araştırmalar, arkadaşlık ilişkilerinde ortaya çıkan sorunların, ergenlerin kişilerarası uyum stratejilerinin gelişmesine yardımcı olduğunu gösteriyor. Bu dönemde kurulan arkadaşlıklar, ergenlerin sosyal uyum becerilerini ve kişisel yeterliliklerini geliştirirken kimlik gelişimlerine de yardımcı oluyor. Arkadaşlar birbirlerinin önemli destek kaynakları oluyorlar. Özellikle de ergenlik dönemine has zorluklarla, bir diğer deyişle büyüme sancılarıyla başa çıkarken birbirlerine yardımcı oluyorlar. Ergenlik döneminde arkadaşlar en önemli sırdaşlarımız haline geliyor. Araştırmacılar, bunu ergenlerin ebeveynlerinden giderek bağımsızlaşmalarıyla açıklıyorlar. Ancak bu bağımsızlaşma bazen olumsuz sonuçlar da getirebiliyor. Özellikle de yalnız kalma korkusuyla gösterilen arkadaş ortamına uyum sağlama çabası, bazı durumlarda ergenleri tehlikeli ve korkutucu sonuçlarla baş başa bırakabiliyor.
Bu dönemde arkadaşlarımız çoğunlukla bağlanma figürlerimiz, sırdaşlarımız ve boş zamanlarda vakit geçireceğimiz partnerlerimiz oluyorlar. Yapılan araştırmalar, ergenlik dönemi arkadaşlıklarının bizi gelecekte yaşayacağımız yakın romantik ilişkilere de hazırladığını gösteriyor. Bunun yanında, ergenlik dönemindeki romantik ilişkiler, genellikle arkadaşlarımızla birlikte oluşturduğumuz sosyal ortamların içerisinden doğuyor ve bu aynı zamanda orta yaşlarımızdaki psikolojik sağlığımızla da ilişkilendiriliyor. Araştırmalara göre, çocukluk ve özellikle de ergenlik döneminde sağlıklı ve kaliteli arkadaşlık ilişkileri kuran bireyler, gelecekte daha sağlıklı oluyorlar. Buna göre, çocukken arkadaşlarıyla daha fazla vakit geçirmiş insanlar, yetişkinliklerinde hem daha düşük bir beden kitle indeksine sahip oluyorlar hem de tansiyonları daha normal seyrediyor. Üstelik bu sonuçlarda katılımcıların çocukluk beden kitle indekslerinin, sosyo-ekonomik statülerinin, çocukluktaki fiziksel sağlıklarının veya yetişkinlikteki sosyalleşme düzeylerinin hiçbir etkisi bulunamıyor.
Görüldüğü üzere, her dönemde olduğu gibi ergenlik döneminde de arkadaşlarımızın hayatımızdaki yeri oldukça önemli. Bu dönemde arkadaşlarımız kişisel ve sosyal gelişimimize yarar sağladıkları gibi hayatımıza eşlik eden önemli destek kaynakları da oluyorlar. Gelecek yazılarımızda yetişkinlik döneminde arkadaşların hayatımızdaki rolünden bahsetmeye devam edeceğiz. Takipte kalın!