Çocuklarda Adım Adım Arkadaşlık

Feyza Hilal Dilmaç

Feyza Hilal Dilmaç

Çocuklarda Adım Adım Arkadaşlık

Sweets for the Sweet - Corinne Hartley

Sweets for the Sweet - Corinne Hartley

Çocukların her yaşta arkadaş edindiğini gözlemliyoruz. Anaokulu, ilkokul, ortaokul, lise arkadaşlıkları… Hayatın farklı dönemlerinde değişen ve evrilen bu ilişki varlığını sürdürmeye devam ediyor. Nasıl ki bebekler yürümeye başlamadan önce emekliyorsa arkadaşlık ilişkilerinin de bu şekilde gelişimsel bir yapı gösterdiği belirtiliyor. Çocuklar geliştikçe, olgunlaştıkça karşısındaki kişinin perspektifinden bakmayı, yorumlamayı öğreniyor. Çocukta gelişen sosyo-duygusal beceriler de arkadaşlık dinamiklerini büyük ölçüde etkiliyor. Değişen arkadaşlık dinamikleri, çocuk geliştikçe arkadaşlık ilişkilerini de çok katmanlı bir yapıya sokuyor.
relate-banner

Farklı yaşlardaki çocuklarla yapılan görüşmelere göre, psikologlar arkadaşlık ilişkilerini 5 evrede inceliyorlar:

  1. Geçici oyun arkadaşlığı evresi: Bu evre, çocukların 3-6 yaş arasında oldukları dönemi kapsıyor. Bu evrede, çocuklar arkadaşlığı geçici ve eğlence amaçlı bir ilişki olarak görüyorlar. Bu yaş grubundaki çocuklar, karşısındakinin perspektifinden düşünmekte güçlük yaşadığı için oyun arkadaşı kendisinden farklı bir şekilde oyun kurduğunda öfkelenip ağlayabiliyorlar.
  2. Tek yönlü yardım evresi: 5-9 yaş arası çocuklarda daha sık görülen bu dönemde çocuklar arkadaşlığın geçici bir ilişki olmadığının farkında oluyorlar. Fakat arkadaşlık ilişkisine hala pragmatik yaklaşıyorlar. Ebeveynlerine en yakın arkadaşlarını anlatırken "bana şu oyuncağı verdi, çok iyi arkadaşım" gibi, kendilerine yapılan jestler üzerinden iyi arkadaşlığı tanımlıyorlar. Ayrıca bu dönemde çocuklar pazarlık yaparak arkadaş edinebiliyorlar. Örneğin, "şunu yaparsan seninle arkadaş oluruz" şeklinde pazarlık yapabiliyorlar.
  3. Çift yönlü, iş birliğine dayalı arkadaşlık evresi: Bu dönem genellikle 7-12 yaş arası dönemi kapsıyor. Çocuklar bu evrede eşitlik ve karşılıklı olma kavramlarını benimsiyorlar. Örneğin arkadaşına bir hediye veren çocuk, arkadaşının da ona hediye alacağı beklentisini taşıyor. Ayrıca, çocuklar bu dönemde kendilerini başkalarının perspektifinden sert bir şekilde eleştirebiliyorlar. Mesela çocuk, kıyafeti yüzünden kimsenin onunla arkadaş olmak istemeyeceğini düşünebiliyor.
  4. Samimi ve karşılıklı paylaşılan ilişkiler evresi: 8-15 yaş arasını kapsayan bu evrede, çocuklar problemlerini, sırlarını arkadaşlarıyla paylaşıyorlar ve karşılık beklemiyorlar. Birbirlerinin gerçekten mutlu olmasını önemsiyorlar.
  5. Olgun arkadaşlık evresi: Son evre ise 12 yaş ve sonrasını kapsayan "olgun arkadaşlık evresi" oluyor. Bu dönemin anahtar kelimesi "duygusal yakınlık" olarak tanımlanıyor. Çocuklar karşılıklı olarak birbirlerinin farklılıklarını kabulleniyorlar ve bu farklılıklara değer veriyorlar. Ayrıca çocuklar bu dönemde karşı tarafa zarar verebilecek düzeyde sömürücü kıskançlıklar yaşamıyorlar. Arkadaşlarının farklı ilişkilerinin de olabileceğinin farkında oluyorlar. Ayrı kaldıkları durumlarda bile birbirlerine güven duyabileceklerini ve destek olabileceklerini biliyorlar.
Belirttiğimiz bu 5 evrenin dışında, daha küçük yaş gruplarında da arkadaşlık ilişkileri gözlemlenebiliyor. 6 aydan daha küçük olan bebeklerin akranlarını gördüklerinde heyecanlandıkları belirtiliyor. Bebek, akranını gördüğünde ona doğru emekleme ve dokunma eğilimi gösteriyor. Fakat bebeğin akranlarına karşı olan bu heyecanı saydığımız 5 evrede bahsedildiği gibi tanımlanmıyor. Bebek aslında akranına keşfedilecek bir oyuncak gözüyle yaklaşıyor. 12-18 aylık olan bebekler ise fark edilebilir bir şekilde akran seçiyor. Bu dönemdeki arkadaşlıklarında bebekler, oyun oynamak için seçtiği akranıyla genellikle taklit etme oyunları oynamayı tercih ediyor. 2-3 yaşlarına geldiklerinde, bebekler duygusal olarak daha hassas arkadaşlıklar kurabiliyorlar. Örneğin ağlayan bir arkadaşını gören bebek, onu rahat hissettirebilmek için farklı yollar arayabiliyor.

[1] Kennedy-Moore, E. (2012, February 26). Children's Growing Friendships. Retrieved March 13, 2021, from https://www.psychologytoday.com/us/blog/growing-friendships/201202/childrens-growing-friendships

Benzer yazılar

Hayatımızdaki Dracula’lar

Sahip olduğunuz enerjiyi tek buluşmada bile içine çekmeyi başaran kişiyi hiç “enerjinizi emen bir vampir” olarak düşündünüz mü?

“Arkadaşım, ben ayrılmak istiyorum”

Her zaman romantik ilişkilerin bitmesinin acısından bahsetsek de bir dostluğun bitmesinin acısı partnerimizle ayrılmaktan çok daha can acıtıcı olabiliyor.
Ron Hicks,

Arkadaştan Romantik Partner Olur Mu?

Arkadaşıma romantik hisler beslemeye başlamam normal mi? Bu durum bir yere varır mı? Varırsa sağlıklı bir ilişki sürdürebilir miyiz? Tüm bu soruların cevapları yazımızda!
İsimsiz

Güvenli Bağlanmayı Anlatan Türkçe Şarkılar

Güvenli bağlanma ile çevremizle daha yakın ilişkiler kuruyoruz. Romantik ilişkilerde güvenli bağlanmayı anlatan Türkçe şarkıları derledik!

Ebeveynleşme Travması

Çocukken gereğinden fazla üstlenilen yükler, ebeveynleşmemize neden olunuyor ve travmatik etkiler bırakıyor. İşte 10 maddede ebeveynleştirme travması.
Summer Reveries- Claudia Verciani

3-5 Yaş Arası Çocuklarda Sosyo-Duygusal Gelişim

3-5 yaşları arasında çocuğunuzda bağımsızlık, arkadaşlık, farkındalık gibi birçok farklı alanda değişim yaşanır. Bu süreçte neler yaşandığını inceleyelim.
Montmartre Nights - Ania Hobson

Aşırı Paylaşım Yapmak

Neden iyi tanımadığımız birine bir anda bir sürü şey anlatmak isteriz? Kuaförümüz neden aile ilişkilerimizi bilir? Aşırı paylaşım yapmanın nedenlerini ele aldık!
Carol in Love - Orchidof Antinous

Seks Bağımlılığı

Aktif bir cinsel hayat seks bağımlılığı anlamına gelmiyor. Dikkat edilmesi gereken nokta: Cinsel hayat sosyal hayatı olumsuz etkiliyor mu?
Friends That Break Your Heart - James Blake (2021)

Arkadaş Ayrılığı: Friends That Break Your Heart

İngiliz sanatçı Blake yeni albümünde müzikte çok sık görmediğimiz bir tema olan arkadaşlık ilişkilerindeki ayrılıkları ele alıyor.
Carl Little

Ergenlikte Spor Yapmanın Mental Sağlığa Etkileri

Ergenlik döneminde spor yapmak kişileri mental açıdan nasıl etkiliyor? Kız çocukları depresyona daha mı meyilli?

footer