Kadınların Arkadaşlığı

R. Pınar Karan

R. Pınar Karan

Kadınların Arkadaşlığı

Two Friends - Lidia Tchoumakova

Two Friends - Lidia Tchoumakova

Arkadaşlarımız birçoğumuzun hayatında önemli bir yere sahip, hatta bazılarımız için romantik partnerlerden veya aileden bile daha değerli olabiliyor. Bu yazımızda daha da özelleşerek kadınların arkadaşlıklarını ele alacağız. Temel olarak kadınların arkadaşlıklarının olumlu ve olumsuz yönlerini değerlendirip, evrimsel sürecin bu arkadaşlığın üzerindeki etkilerini inceleyeceğiz.
relate-banner

20. yüzyılın gelişi ile birlikte toplumsal hayatta yaşanan birçok sosyal değişikliğin (enstitüleşme, kadınların iş hayatına girmesi, geniş aile yerine çekirdek ailenin ön plana çıkması gibi) kadınların hayatlarını etkilediği gözlemleniyor. Bu değişikliklerin kadınların arkadaşlık ilişkilerini de etkilemesi kaçınılmaz oluyor. Örneğin, eskiden kadınların yakın arkadaşlık kurması "sapkınlık" olarak görülüyorken bu algı değişmeye başlıyor. Toplumun erkeklerin arkadaşlıklarına kıyasla daha değersiz gördüğü ve normal dahi algılamadığı kadın arkadaşlıklarına bakış zaman geçtikçe ciddi ölçüde değişime uğruyor. Kadınların arkadaşlıklarına bakış açısının değişmesiyle bilim insanları bu alan üzerine daha çok düşünmeye ve üretmeye başlıyor.

Kız kardeşlik (sisterhood) olarak adlandırılan kadın arkadaşlığı; kadınların sosyal sınıf, ırk, cinsel yönelim ya da etnik köken ayrımı yapmadan bir arada ve dayanışma içinde olması anlamına geliyor. Bu dayanışma ile birlikte gelen kadın arkadaşlıklarının (ya da bu yazı özelinde kız kardeşliğin) pek çok olumlu yönü bulunuyor:

  • Zorluklar karşısında bir destek: Kız kardeşliğin en önemli özelliği zorlu durumlar karşısında birbirlerine bir dayanak/destek sağlıyor olmaları. Kadınlar hayatlarının her alanında ataerkil düzenle mücadele ederken kız kardeşlik kavramı onların en büyük destekçisi olabiliyor. Sözlü veya fiziksel herhangi bir şiddete maruz kaldıklarında kız kardeşliğin var olması onlara yalnız olmadıklarını hatırlatıyor. Bunun bir örneği şu cümlelerle gösteriliyor: "Her biri kendilerini koruyan bir destek mekanizmasına sahipti, birbirlerinin önyargıdan ve basmakalıplardan uzak alanlarıydılar ve acı içeren hayatlarına rağmen değişimleri için birbirlerine yardım ediyorlardı."
  • Düşünceleri sözlü bir şekilde dile getirme: Kadınların arkadaşlıkları erkeklerinkine kıyasla daha çok sözlü tepki içeriyor. Kadınlar arkadaşlık ilişkilerinde arkadaşlarının yeteneklerini veya başarılarını fark etmeye ve bu doğrultuda arkadaşlarını takdir etmeye daha meyilli oluyorlar. Aynı şekilde, kadınlar arkadaşlarına daha çok teşekkür ediyorlar.
  • Aileden biri gibi görme: Kadınlar hemcins arkadaşlarına akrabaları gibi davranıyorken erkekler hemcinslerine daha çok bir yabancı gibi davranıyorlar. Ann Pachett anı kitabında (Truth and Beauty: A friendship) yakın arkadaşı Lucinda M. Grealy ile ilgili şunları söylüyor: "Kan bağı olmayan ailem."
  • Psikolojik katkıları: Bir çalışmaya göre, kadınlar arkadaşlıklarını zor zamanlarında birer kalkan olarak görüyor. Dahası, bu arkadaşlık kadınların öz güvenlerinin artması ve bir sorunla baş etme mekanizmalarının güçlenmesiyle ilişkilendiriliyor. Bu sebeple birçok psikoterapist, ana ögesi hemcinslerin sahip olduğu özel bağlar olan "feminist terapisel ilişkiler" adlı yeni bir terapi yöntemi uyguluyor.
Bu dayanışma hali kavramın kusursuz görünmesine sebep olabiliyor, fakat her arkadaşlıkta olduğu gibi kadınların arkadaşlıklarının da bazı olumsuz yönleri olabiliyor:

  • Dedikodu yapma: Birçok araştırma aralarında anlaşmazlık olduğunda, kadınların başkalarına arkadaşlarının şahsi ve gizli bilgilerini anlatmaya daha meyilli olduğunu gösteriyor.
  • Güçler arası eşitlik: Bir araştırmaya göre arkadaşlıkların çoğu -cinsiyetten bağımsız olarak- dengesiz güç dağılımları içeriyor. Güçten kasıt ise, kişilerin o ilişki içerisinde ne kadar otoriteye sahip oldukları. Farklı güç dengeleri sebebiyle oluşan bu eşitsizlik kadınların birbirleriyle kurdukları ilişkilerde daha çok görülebiliyor. Fakat tarafların eşit güçlere sahip olduğu arkadaşlıklar güç dengesizliğinin olduğu arkadaşlıklara kıyasla daha kaliteli arkadaşlıklar olarak adlandırılıyor. Arkadaşlığımızın güçlü bir şekilde ilerlemesini istiyorsak her iki tarafın eşit olduğu bir ilişki kurmaya özen göstermek gerekiyor.
  • Arkadaşlık süresinin uzunluğu: Kadınların arkadaşlıkları erkeklerin arkadaşlıklarına oranla daha kısa sürüyor. Bunun bir sebebi de kadınların arkadaşlıklarında arkadaşlarını kırma durumunun daha sık yaşanması olabiliyor. Birbirlerini daha çok kırıyor olsalar da kadınlar arkadaşlıklarını bitirirken daha çok stres yaşıyorlar. Öyle ki, arkadaşlıklarını bitirdiklerini hayal etmeleri bile stresli hissetmelerine sebep olabiliyor.
Kadınların ve erkeklerin arkadaşlıktan farklı beklentileri olabiliyor. Araştırmaların çoğu bu farklılığın evrimsel sebeplerden kaynaklandığını gösteriyor. Evrimsel teoriye göre erkekler avcılık yaparken kadınlar çocuklarıyla ilgileniyorlar. Bu süreçte de birbirlerinin yoldaşı ve destekçisi oluyorlar. Sonuç olarak, birbirlerine güvenleri ve yakınlıkları artıyor.

Özetleyecek olursak; her arkadaşlık gibi kadınların arkadaşlığının da olumlu ve olumsuz yönleri bulunuyor. Bazen birbirimizi kırsak da yakın arkadaşlarımız bizim çoğu zaman en büyük destekçilerimiz oluyor. En çok sevdiklerimiz aynı zamanda da en çok kırdıklarımız değil mi? Bunu farkında olarak, arkadaşlıklarımıza sahip çıkmak hayat kalitemizi de artırıyor.

[1] Faderman, L. (1981). Surpassing the love of men. New York: Quality Paperback Book Club.
[2] Hurtado, A. (1996). The color of privilege: Three blasphemies on race and feminism. University of Michigan Press.
[3] Veniegas, R. C., & Peplau, L. A. (1997). Power and the quality of same-sex friendships. Psychology of Women Quarterly, 21(2), 279-296.
[4] Ackerman, J. M., Kenrick, D. T., & Schaller, M. (2007). Is friendship akin to kinship? Evolution and Human Behavior, 28(5), 365-374.)
[5] Patchett, A., & Patchett, A. (2004). Truth & Beauty: A friendship. HarperCollins.
[6] Adams, R. E., Santo, J.B., & Bukowski, W. M. (2011, November). The presence of a best friend buffers the effects of negative experiences. Developmental Psychology, 47(6), 1786-1791.
[7] Hartup, W. W., & Stevens, N. (1999). Friendships and population across the life span. Current Directions in Psychological Science, 8, 76-79.
[8] Comas-Diaz, L., & Weiner, M. B. (2013). Sisters of the Heart: How Women's Friendships Heal. Women & Therapy, 36(1-2), 1-10.
[9] Hall, J. A. (2011). Sex differences in friendship expectations: A meta-analysis. Journal of Social and Personal Relationships, 28(6), 723-747.
[10] Crick, N. R., & Grotpeter, J. K. (1995). Relational aggression, gender, and social-psychological adjustment. Child Development, 66(3), 710-722.
[11] Benenson, J. F., & Christakos, A. (2003). The greater fragility of females' versus males' closest same-sex friendships. Child Development, 74(4), 1123-1129.

Benzer yazılar

Hayatımızdaki Dracula’lar

Sahip olduğunuz enerjiyi tek buluşmada bile içine çekmeyi başaran kişiyi hiç “enerjinizi emen bir vampir” olarak düşündünüz mü?

“Arkadaşım, ben ayrılmak istiyorum”

Her zaman romantik ilişkilerin bitmesinin acısından bahsetsek de bir dostluğun bitmesinin acısı partnerimizle ayrılmaktan çok daha can acıtıcı olabiliyor.
Ron Hicks,

Arkadaştan Romantik Partner Olur Mu?

Arkadaşıma romantik hisler beslemeye başlamam normal mi? Bu durum bir yere varır mı? Varırsa sağlıklı bir ilişki sürdürebilir miyiz? Tüm bu soruların cevapları yazımızda!
İsimsiz

Güvenli Bağlanmayı Anlatan Türkçe Şarkılar

Güvenli bağlanma ile çevremizle daha yakın ilişkiler kuruyoruz. Romantik ilişkilerde güvenli bağlanmayı anlatan Türkçe şarkıları derledik!
Daughters of Famous Businessman- Michele Del Campo

Arkadaşlık İlişkilerinin Mutsuz Sonu: Arkadaş Ayrılığı

Bir zamanlar bizi bizden iyi bilen dostlarımız zamanla birçok sebeple hayatımızdan çıkabiliyor. Bu yazıda arkadaş ayrılıklarını ve ayrılık acısını inceledik!
Summer Reveries- Claudia Verciani

3-5 Yaş Arası Çocuklarda Sosyo-Duygusal Gelişim

3-5 yaşları arasında çocuğunuzda bağımsızlık, arkadaşlık, farkındalık gibi birçok farklı alanda değişim yaşanır. Bu süreçte neler yaşandığını inceleyelim.
Montmartre Nights - Ania Hobson

Aşırı Paylaşım Yapmak

Neden iyi tanımadığımız birine bir anda bir sürü şey anlatmak isteriz? Kuaförümüz neden aile ilişkilerimizi bilir? Aşırı paylaşım yapmanın nedenlerini ele aldık!
Friends That Break Your Heart - James Blake (2021)

Arkadaş Ayrılığı: Friends That Break Your Heart

İngiliz sanatçı Blake yeni albümünde müzikte çok sık görmediğimiz bir tema olan arkadaşlık ilişkilerindeki ayrılıkları ele alıyor.

Bağlanma Hakkında Kitaplar

Bağlanma stilleri hem kendimizle hem de çevremizdekilerle kurduğumuz ilişkileri etkiliyor. Biz de bağlanma hakkındaki kitapları derledik!

Neden arkadaşlıklarımızı sona erdiririz?

Her ilişki bir gün bitme riski taşıdığı gibi arkadaşlık ilişkilerimiz de bir gün bitebilir. Peki bir arkadaşlığın bitmesindeki ana sebepler neler olabilir?

footer