Benzerliğin İlişki Kurma Üzerindeki Etkileri

Orhun Ogün Yücel

Orhun Ogün Yücel

Benzerliğin İlişki Kurma Üzerindeki Etkileri

Couple on a Sofa - Fernando Botero

Couple on a Sofa - Fernando Botero

"Anı yaşayan, eğlenceli" bir insan tanıdıkça "sorumsuz ve aptal" bir insana dönüşebiliyor. "Bir elmanın iki yarısı" olduğumuz düşüncesi bazen yerini "farklı dünyaların insanları" olduğumuz düşüncesine bırakıyor. Benzerlikler, bizim onlara verdiğimiz değer kadar önem taşıyor ve ilişkiyi etkiliyor. Önemsenen konulardaki farklılıklar göze çok batarken önemsenmeyen konulardaki farklılıklar tartışma konusu dahi olmayabiliyor.
relate-banner

Etkilerini incelemeden önce benzerliğin tanımını yapmak gerekiyor. Benzerlik üç başlık altında inceleniyor:

  • Demografik benzerlikler: Yaş, eğitim, dini görüş, sosyal sınıf gibi birçok parametreyi bu başlık altında alıyoruz. İnsanların soy isimlerinin baş harfi kendileriyle aynı olan insanlarla evlenme ihtimalleri bile tahmin edeceğimizden çok daha fazla oluyor.
  • Değer ve tutum benzerlikleri: İnsanların değerlerinde karşılıklı uzlaşmalarıyla birbirlerini çekici bulmaları arasında net bir doğru orantı bulunuyor. Üstelik bu doygunluğa ulaşan bir durum da değil. Ne kadar benzerlik varsa karşılıklı çekim de o kadar artıyor.
  • Karakter benzerlikleri: Benzer hayat görüşleri ve kişilikleri olan insanlar, özellikle zaman geçtikçe ve birbirlerini tanıdıkça daha iyi anlaşmaya başlıyorlar. Mutlu insanların mutlu insanlarla eşleşmesi ilginç görünmüyor ancak hüzünlü insanların da hüzünlü insanları tercih etmesi, evrensel bir çekicilik standardı yerine tencere yuvarlandı, kapağını buldu tezini destekliyor.
Heteroseksüel bir online dating hizmetinin 22 bin kullanıcısıyla yapılan bir araştırmada çekiciliği en düşük olan yüzde on erkeğin, çekiciliği en yüksek yüzde onda olan bir erkekle aynı sayıda kadının dikkatini çekebilmesi için yıllık kazancının 186 bin dolar daha fazla olması gerektiği bulunuyor. Romantik bir yaklaşım olmadığını kabul etmekle beraber; şan, şöhret, unvan, para, yetenek, dış görünüş ve sağlık gibi faktörler insanların normalde bulunacaklarından daha çekici görülmelerini sağlayabiliyor. Yine de bu faktörleri de hesaba katarak düşündüğümüzde insanların kendileriyle aynı seviyelerde çekici görülen partnerler seçtiğini söyleyebiliriz. Yani, zıt kutupların birbirini çektiğini düşündüğümüz durumlarda bile aslında insanlar daha önemli gördükleri bir benzerliği önemsiz bir farklılıkla takas ediyor olabilirler.

Bir insanı iyice tanımadan onunla ne kadar benzer olduğumuzu tam anlamıyla anlamamız mümkün olmayabilir. Örneğin; erkekler, sadece bakarak çekici buldukları bir kadınla benzerliklerinin, çekici bulmadıkları bir kadından daha fazla olduğunu varsayıyorlar. Bazen de geçen zaman ve artan deneyim başta yapılan gözlemlerin gerçeği çok yansıtmadığını gösteriyor. Başta da belirttiğimiz gibi anı yaşayan, eğlenceli bir insan zamanla sorumsuz ve aptal bir insana dönüşebiliyor. Bu sonradan rahatsız edici bulunan özellikler her zaman orada olsa dahi tutulmanın etkisiyle kişi idealize edildiği için fark edilmiyor.

Araştırmalar algılanan benzerliğin evlilikteki mutluluğa etkisinin, gerçek benzerliğin etkisinden daha fazla olduğunu gösteriyor. Bu da benzerliğin öneminin büyük oranda algısal olduğuna işaret ediyor. Bunun yanı sıra, hayalimizde olmak istediğimiz insana benzer özellikler taşıyan insanları daha fazla beğenebiliyoruz. Bu durum aslında biraz riskli çünkü eğer bu kişiler bizim ideallerimizden bile daha iyi olurlarsa bu durumda kendimizi tehdit altında hissedebiliyoruz. Aslına bakarsanız bize en çekici gelen partnerler, bize birçok konuda en çok benzeyen ama aynı zamanda idealimizdeki özelliklere de en çok yaklaşan insanlar oluyor.

Partnerler arasındaki benzerlikler zamanla da oluşabiliyor. Romantik ilişkiler sosyal hayatın merkezinde yer aldığı için insanların değişmesine sebep olabiliyorlar. Zaman geçtikçe partnerlerin tutumları ve tepkileri birbirlerine benzeyebiliyor. Benzerliğin artmasının sebebi çiftlerin aynı tecrübeleri paylaşması olabileceği gibi birbirlerine benzemek için özellikle çaba harcamaları da olabiliyor. Önemsediğimiz konularda bizimle benzer görüşe sahip bir partnere sahip olmanın faydalı olduğu düşünülüyor. Dindar insanlar dini benzerliğin önemli olduğunu düşünürken dindar olmayan insanlar bu konudaki görüş ayrılıklarının farkında dahi olmayabiliyorlar. Bu da yine benzerliklerin çekiciliğinin onlara verdiğimiz değerle değiştiğine işaret ediyor. Bir başka etken de benzerliklerin partnerlerin hayatlarını ne kadar etkilediği. Örneğin, ev işlerinin paylaşımı konusundaki görüş ayrılıklarında evlilikten alınan haz düşerken ev işlerinin eşit paylaşıldığı evliliklerin daha mutlu olduğu görülüyor.

Özetle partnerler arasındaki benzerlikler ilişkinin kurulması ve devamı aşamasında büyük önem taşırken bu önem büyük ölçüde bizim bu özelliklere atfettiğimiz değerden ve bu benzerlikleri algılama şeklimizden kaynaklanıyor.

[1] Jones, J. T., Pelham, B. W., Carvallo, M., & Mirenberg, M. C. (2004). How do I love thee? Let me count the Js: implicit egotism and interpersonal attraction. Journal of Personality and Social Psychology, 87, 665-683.
[2] Byrne, D., & Nelson, D. (1965). Attraction as a linear function of proportion of positive reinforcements. Journal of Personality and Social Psychology, 1, 659-663.
[3] Gonzaga, G. C., Campos, B., & Bradbury, T. (2007). Similarity, convergence, and relationship satisfaction in dating and married couples. Journal of Personality and Social Psychology, 93, 34-48.
[4] Locke, K. D., & Horowitz, L. M. (1990). Satisfaction in interpersonal interactions as a function of similarity in level of dysphoria. Journal of Personality and Social Psychology, 58, 823-831.
[5] Hitsch, G. J., Hortaçsu, A., & Ariely, D. (2010). What makes you click? Mate preferences in online dating. Quantitative Marketing and Economics, 8, 393-427.
[6] Marks, G., & Miller, N. (1982). Target attractiveness as a mediator of assumed attitude similarity. Personality and Social Psychology Bulletin, 8, 728-735.
[7] Felmlee, D. H. (2001). From appealing to appalling: Disenchantment with a romantic partner. Sociological Perspectives, 44(3), 263-280.
[8] Levinger, G., & Breedlove, J. (1966). Interpersonal attraction and agreement: A study of marriage partners. Journal of Personality and Social Psychology, 3, 367-372.
[9] Herbst, K. C., Gaertner, L., & Insko, C. A. (2003). My head says yes but my heart says no: Cognitive and affective attraction as a function of similarity to the ideal self. Journal of Personality and Social Psychology, 84, 1206-1219.
[10] Klohnen, E. C., & Luo, S. (2003). Interpersonal attraction and personality: What is attractive-self similarity, ideal similarity, complementarity or attachment security? Journal of Personality and Social Psychology, 85, 709-722.
[11] Ruvolo, A. P., & Ruvolo, C. M. (2000). Creating Mr. Right and Ms. Right: Interpersonal ideals and personal change in newlyweds. Personal Relationships, 7, 341-362.
[12] Davis, J. L., & Rusbult, C. E. (2001). Attitude alignment in close relationships. Journal of personality and social psychology, 81(1), 65-84.
[13] Amato, P. R., Booth, A., Johnson, D. R., Johnson, D. R., & Rogers, S. J. (2007). Alone together: How marriage in America is changing. Harvard University Press.

Benzer yazılar

Raımundo de Madrazo y Garreta, Masqueraders

“Hadi Beni Güldür Biraz!”

Araştırmalar mizahın partner seçiminde yer alan faktörlerden biri olduğunu gösteriyor. İyi bir mizah anlayışına sahip olmak, insanları daha çekici kılıyor
Ron Hicks

Tartışsak da Beraberiz

Hiç tartışılmayan bir ilişki güzel olurdu, öyle değil mi? Aslında tam olarak öyle değil. Tartışmalar sağlıklı yapıldığında ilişkimize çok iyi geliyor. Gelin birlikte bakalım.

İkinci Kez Aşık Olmanın Bize Getirdikleri

Her aşk hikayesi farklı olsa da aşkı yeniden bulma deneyimlerimizdeki çoğu süreç ortak. Bunlardan dördünü sizin için listeledik!

Acilen Sevgili Aranıyor!

Online dating uygulamalardan tanıştığımız kişileri çok hızlı bir şekilde tanıyıp ardından hemen buluştuğumuz bu dönemin artıları ve eksileri neler olabilir?

Kalıcı İlişkilerin Temel Özellikleri

Kalıcı romantik ilişkiler ve arkadaşlıklar kurmak imkânsız değil! İşte kalıcı ve sağlıklı romantik ilişkilerin ve arkadaşlıkların en önemli 5 özelliği.
Ron Hicks,

Arkadaştan Romantik Partner Olur Mu?

Arkadaşıma romantik hisler beslemeye başlamam normal mi? Bu durum bir yere varır mı? Varırsa sağlıklı bir ilişki sürdürebilir miyiz? Tüm bu soruların cevapları yazımızda!

“Sanki aramıza bir duvar örüldü, şimdi ne yapmalı?”

Bazen romantik partnerlerin arasına duygusal bir mesafe girebiliyor. Bu durumun işaretlerini ve bu durumla nasıl başa çıkılabileceğini sizin için derledik.
Deseos - William Sergeant Kendall (1892)

Destek İstemekte Neden Bu Kadar Zorlanıyoruz?

Destek almak zayıflık mıdır? Profesyonel destek alırsak toplumdan dışlanır mıyız? Kimlerden destek isteriz? Ya aradığımız desteği alamazsak?
İsimsiz- Anne-Sophie Tschiegg

Bir İnsanı Çekici Kılan Nedir?

Bir insandan etkilenmemizde birçok farklı sebep rol oynayabiliyor. Bir insana bakıp “Ne kadar çekici!” dememizi sağlayan özellikler neler?
Summer Reveries- Claudia Verciani

3-5 Yaş Arası Çocuklarda Sosyo-Duygusal Gelişim

3-5 yaşları arasında çocuğunuzda bağımsızlık, arkadaşlık, farkındalık gibi birçok farklı alanda değişim yaşanır. Bu süreçte neler yaşandığını inceleyelim.

footer