Doğal Afet Sonrası İyileşmek İçin Ne Yapabiliriz?

R. Pınar Karan

R. Pınar Karan

yer tutucu

Ecem Sercan Doğan

Doğal Afet Sonrası İyileşmek İçin Ne Yapabiliriz?

The Chaos After the Big One Hits #5 Painting - James Kissel

The Chaos After the Big One Hits #5 Painting - James Kissel

Depremler; fiziksel yıkımlar, maddi hasar ve ölümlerin yanı sıra hayatta kalanların da ciddi psikolojik problemler yaşamasına sebep olabiliyor. Depreme maruz kalmak, psikolojik zorlukların ortaya çıkması ve özellikle Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) ile ilişkilendiriliyor. Japonya'da depreme maruz kalan kişiler ile yapılan bir çalışmada beynin korkuyla ilintili anıları elimine etmekten sorumlu bölgesinin travma etkisiyle küçüldüğü gözlemleniyor.
relate-banner

Deprem, kurtulanların ruh sağlığı üzerinde önemli bir etkiye sahip oluyor. Yıkıcı bir depremin ardından geçen 10 aylık süre içinde travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) doğal afetlerden sağ kurtulanlar arasında en sık bildirilen, hayatlarını iyileştirmelerine engel olan psikiyatrik rahatsızlık oluyor. Uyumsuz başa çıkma stratejileri TSSB yaşanma olasılığını daha da artırabiliyor. Olumlu başa çıkma stratejilerinin teşvik edilmesine yönelik etkili tarama ve farkındalık programları bu anlamda oldukça önemli bir yer tutuyor. Depremzedelere kaygılarını, korkularını ve TSSB semptomlarını azaltabilecek psikolojik tedavilerin sunulması kişilerin sonraki hayatı için elzem bir nokta. Doktorlar ve mental sağlık uzmanları (psikiyatristler ve psikologlar) bu anlamda destek için başvurulacak profesyonel kişileri oluşturuyor. Bu yaklaşım ile hayatta kalanların gelecekteki depremler karşısında psikolojik hazırlığı ve direnci artıyor.

Psikologlar dayanıklılık (resilience) kavramını sıkıntı, travma, trajedi, tehditler veya aile ve ilişki sorunları, ciddi sağlık sorunları veya iş yeri ve finansal stres faktörleri gibi önemli stres kaynaklarının karşısında sağlıklı şekilde duruma uyum sağlama süreci olarak tanımlıyorlar. Direnç bu zor deneyimlerden "geri dönmeyi" içerdiği kadar, derin kişisel gelişimi de içeriyor. Dirençli olmak bir kişinin zorluk veya sıkıntı yaşamayacağı anlamına gelmiyor. Travma yaşayan insanlar genellikle duygusal acı ve stres ile yüz yüze geliyor, bu yol ise sağlıklı şekilde duruma uyum sağlama süreçlerinin ardından dirençliliğe gidiyor.

Ermenistan'da 1988 depreminden sağ kurtulanlar ile yapılan uzun süreli bir araştırma, felaketten kısa bir süre sonra psikoterapi gören çocukların yetişkinlik dönemine kadar bu psikoterapinin yararlarını gördüklerini gösteriyor. Aynı araştırmadaki bulgular güçlü bir sosyal destek alabilen kişilerin TSSB ve depresyon geliştirme olasılıklarının daha düşük olduğunu gösteriyor.

Peki deprem sonrası yaşadığımız travmayı atlatmak adına alabileceğimiz önlemler neler?

  1. Sevdiklerinizle hissettikleriniz hakkında konuşmaya çalışın. Aynı zamanda onların da hissettiklerini dinleyin ve onaylayın. Bırakın duygularınız açığa çıksın ve sevdikleriniz bunları paylaşın.
  2. Zorlu zamanlarda sırtınızı sıvazlayan ve size koşulsuz bir şekilde destek olan kişiler için minnettar olun. Onlara minnettar oluşunuzu sesli bir şekilde dile getirin çünkü sesli dile getirmek, verilen değeri göstermenin en iyi yollarından biri olabiliyor.
  3. Deprem ve sonrasında yaşadığınız stres hiç yokmuş gibi davranmak yerine bunları kabul edin ve ihtiyaç duyduğunuz zamanlarda mola verin. Her zaman üretken olmak zorunda olmadığınızı kabul edin. Yaşadığınız sıkıntılı dönemi kabul etmek adına sevdiklerinizle favori dizinizi izleyebilir veya canınızın çektiği yemeği pişirebilirsiniz.
  4. Deprem sonrasında normal hayata dönmek zor gibi gözükebilir. Tamamen olmasa bile olabildiğince rutinlerinize dönmeye çalışın. Örneğin, yemek saatlerinizle başlayabilirsiniz. Unutmayın, rutinlere geri dönmek depremin artırdığı stres seviyesini azaltmaya yardımcı olabilir.
  5. Sağlıklı bir yaşam sürmek, doğal bir stres azaltıcıdır. Siz de sağlıklı beslenerek, düzenli spor yaparak ve kaliteli bir uyku ile stresinizi azaltabilirsiniz. 10-15 dakikalık bir yürüyüş bile bazen yeterli olabilir.
  6. Deprem sonrasında oluşan -sigorta şirketleri veya müteahhit ile yapılacak anlaşmalar gibi - ekstra sorumluluklar kişiyi bunaltabiliyor. Sorumluluklarınızın sizi bunaltmasına izin vermemek için bu sorumlulukların yükünü sevdiklerinizle paylaşın.

[1] Nakajima, S. (2013). Post-Earthquake Psychology. The Medical Journal of Okmeydani Training and Research Hospital,28(Supplement 2), 150-155. doi:10.5222/otd.supp2.2012.150
[2] Elizabeth Norton, 2. (2017, December 10). Japanese Earthquake Yields Clues to Posttraumatic Stress Disorder. from https://www.sciencemag.org/news/2012/05/japanese-earthquake-yields-clues-posttraumatic-stress-disorder
[3] Building your resilience. (n.d.). Retrieved November 10, 2020, from https://www.apa.org/topics/resilience
[4]Baral, I. A., & K.c, B. (2019). Post traumatic stress disorder and coping strategies among adult survivors of earthquake, Nepal. BMC Psychiatry, 19(1). doi:10.1186/s12888-019-2090-y
[5] Pedersen, T. (2020, February 17). Early PTSD Therapy After Natural Disaster Shows Long-Term Benefits. Retrieved November 10, 2020, from https://psychcentral.com/news/2020/02/17/early-ptsd-therapy-after-natural-disaster-shows-long-term-benefits/154239.html
[6] Schnell, S. L. (July 8, 2018). Weathering the storm together: Tips for couples during a natural disaster. PsychCentral. Retrieved from https://psychcentral.com/blog/weathering-the-storm-together-tips-for-couples-during-natural-disaster/

Benzer yazılar

Taşınmayı Keyifli Hale Getirmenin 6 Yolu

Bu yazımızda taşınma gibi zorlayıcı hayat olaylarından nasıl keyif alabileceğimizi anlatıyoruz.
Never Lettin Go - Cbabi Bayoc

İlk Aşk veya İlk Nefret: Babalar Ve Kızları

Kız çocuklarının babalarıyla kurdukları ilişkinin partner seçimlerine, vücut algılarına ve cinselliklerine yansımalarını inceliyoruz.
Unknown

Ekolojik Yas

Bir yandan çaresiziz, öte yandan da bitkilerin, hayvanların, ormanların yani kaybettiklerimizin ardından bir yas tutuyoruz. Peki nedir bu ekolojik yas?
The Agony in the Garden - Gauguin (1889)

Hayatta Kalanın Hissettiği Suçluluk Duygusu

Geride kalan,
Humiliated Ancestor 7 - Salman Toor

İş Yerinde Öz Saygı

İş yerinde öz saygımıza tehdit oluşturabilecek birçok durumla karşılaşsak da öz saygımızı güçlendirebileceğimiz stratejiler bulunuyor!
The Dinky Bird - Eugene Fields

Hedeflerinizi Gerçekleştirebilmek İçin 8 İpucu

Her yılbaşında, doğum gününde yapılan o planlar. Kaçı gerçeğe dönüşüyor? Hedeflerinizi fethetmek için ipuçları yazımızda!
The Rose Robe - Henri Martin

Kendini Sevmek ve Narsisizm Arasındaki İnce Çizgi

Seni seviyorum ama kendimi daha çok! Kendini sevmek narsisizm ile eş değer değil. Aksine narsisizmin en büyük düşmanı, dengeli öz sevgi.

Kaygılı bağlanma ilişkiyi görünür kılma meylini artırıyor.

Partnerinizle fotoğrafınızı sosyal medyada paylaştığınızda motivasyonunuz ne oluyor? Peki bunun bağlanma stilimizle ilgisi ne?
The Call - Gaetan de Seguin

Sosyal Medyada Travmatik Olaylara Dair Video ve Görüntüleri Paylaşmak

Yaşanan travmatik olayların ardından sosyal medyada olaya dair fotoğrafların paylaşıldığını görüyoruz. Peki bu neden oldukça zararlı?

Çocuğunuzu hem sevip hem de...

Annelik her zaman mutlu anlardan ibaret olmayabiliyor. Sınır koymakta ya da benliğinizi korumakta zorlanıyorsanız yalnız değilsiniz.

footer