Neden Friendzone'a Düşüyoruz?

Alperen Karaca

Alperen Karaca

Neden Friendzone'a Düşüyoruz?

Lovers in a Garden - Marcus Stone

Lovers in a Garden - Marcus Stone

"Ben de seni seviyorum." cümlesi hepimizin yüzünde bir gülümseme oluşturma etkisine sahip olsa da ardından gelecek bir "Ama arkadaş olarak" kalıbı, çoğumuzun korkulu rüyası olabiliyor. Arkadaşlık ilişkisi içerisindeki iki kişiden birinin diğeri ile romantik veya cinsel bir ilişkiye başlama arzusu duyması ancak o kişinin bunu istememesi durumu friendzone olarak adlandırılıyor. Türkçesi için "kankalamak" gibi öneriler sunulsa da dilimizde friendzone'un henüz net bir karşılığı bulunmuyor ve friendzone kelimesi yaygın bir şekilde kullanılıyor. Çoğumuzun içerisinde bulunduğu ve kurtulmaya çalışmanın pek de işe yaramadığı bir durum olan friendzone'a düşmenin belli sebepleri bulunuyor. Farklı bakış açılarına sahip olmanın yanı sıra kişilerin birbirlerine verdikleri değerin farklı olması veya ilişki başında yapılan hatalar bu duruma neden olabiliyor. Aslında en temelde yatan sebep kişilerin birbirlerine duydukları çekimin farklılığı ve birbirleri hakkında sahip oldukları ön yargılar.
relate-banner

İkili ilişkilerin temelini oluşturan karşılıklı sosyal tatmin, friendzone'da bulunmuyor. Potansiyel partnerimizle olan ilişkilerimizde birden fazla çekim unsuru olduğu belirtiliyor. Bunlardan üçünü cinsel çekim, romantik çekim ve dostane çekim oluşturuyor. Kişilerin birbirlerine karşı duydukları çekimin kuvveti ve türü paralel olmadığı zaman taraflardan biri ya da her ikisi sosyal anlamda tatmin olamıyor. Bu durum ilişkinin sağlıklı devam etmemesiyle sonuçlanabiliyor ya da taraflardan birinin mutsuz olmasına neden olabiliyor.

Peki, bu durumun romantik ve cinsel ilişkilerde bu kadar sık gündeme gelmesinin sebebi ne? Bir kadın ve erkek gerçekten arkadaş olamaz mı? Heteroseksüel kadın ve erkekler arasında kurulan arkadaşlık ilişkileri 90'lı yılların başına kadar psikoloji literatüründe romantik ilişkilerin altında inceleniyordu. Bu ilişki biçimi geçtiğimiz 30 yıl içerisinde bir arkadaşlık türü olarak incelenmeye başlanmasına rağmen hala kadınlar ve erkekler arasında kurulan arkadaşlık ilişkilerinin romantik ve cinsel çekime çok müsait olduğu düşünülüyor. Çocukken kurduğumuz arkadaşlıklarda erkeklerin arkadaşlıkları sınırları zorlamak, risk almak gibi aktiviteler üzerine kuruluyken kadınların arkadaşlıkları sohbet etmek ve duygusal destek üzerine kurulu olduğu için kadınlar erkekleri sinir bozucu, erkekler ise kadınları sıkıcı buluyordu. Bu da ileriki yaşlarda karşı cinsle kurabileceğimizi düşündüğümüz ilişkiyi arkadaşlıktan ziyade romantik veya cinsel bir ilişki olarak görmemizi destekliyor. Hatta erkeklerin kadınlar ile olan arkadaşlıklarında hemcinslerinden göremedikleri duygusal yakınlığı gördüklerinde karmaşık duygular yaşamalarının sebebi de bu durum olabilir. Yine de bu, aralarında dostane bir çekim oluşamayacağı anlamına gelmiyor.

İlişki içerisinde kişilerin birbirlerine duydukları çekimin türü ve yoğunluğu zamanla değişebiliyor. Birbiri ile yakın olan 20 heteroseksüel kadın ve erkek arkadaş çifti ile yapılan ve kişilerin birbirlerine bakış açılarını inceleyen bir çalışma şunları gösteriyor: Çiftlerden biri ilişkiye cinsellik yaşamak amacıyla başlarken diğerinin tek amacı iyi bir dostluk kurmak olabiliyor ya da kişiler birbirlerini cinsel olarak arzulasalar da arkadaşlıklarını bozmaktan korktukları için herhangi bir hamlede bulunmuyorlar. Ayrıca bu bakış açılarının zamanla değişebileceği; cinsel ve romantik arzunun zaman içerisinde artıp azalabildiği bulgusuna da ulaşılıyor. Günün sonunda erkeklerin %64'ünün, kadınların ise %44'ünün arkadaşlarıyla cinsel partner olabilecekleri konusunda hemfikir oldukları ortaya çıkıyor. 1992 yılında yürütülen bir araştırmaya göre erkekler, kadınların "fiziksel temas" olarak gördükleri yakınlığı "cinsel çekim" olarak adlandırabiliyorlar. Bunun yanı sıra, uzun bir ortak geçmişe sahip oldukları kadın yakın arkadaşları ile ilişkileri sorulduğunda erkeklerin %20'si daha önce cinsel bir çekim hissettiklerini söylerken kadınların sadece %10'u cinsel çekim hissettiğini söylüyor.

Peki, bu asimetri hangi noktada ortaya çıkıyor? Neden karşımızdaki kişinin sinyallerini yanlış anlıyor ve ona onun bize duyduklarından farklı duygular beslemeye başlıyoruz?

Erkeklerin, kadınların aslında flört içermeyen davranışlarını da flört olarak algılamalarının saptanmasının ardından devam eden çalışmalar, hata yönetim teorisine (error management theory) dayanan iki varsayım ortaya koyuyor. Bu varsayımlar, erkeklerin kadınların davranışlarını flört olarak algılamaya ve kadınların da erkeklerin flört davranışlarını görmezden gelmeye meyilli oldukları yönünde. Evrimsel sürece baktığımızda bir erkeğin soyunu devam ettirebilmesi için uygun bir eş bulabilmesi ve bunun için de kadınlardan alacağı sinyalleri dikkate alması gerekiyor. Eğer bir erkek kadının flört sinyallerini belirsizlik içerisinde anlayamaz ise potansiyel bir üreme fırsatını kaçırmış oluyor. Flört sinyali vermeyen bir kadına ondan sinyal alıyormuş gibi davranması ise onun sadece bir yanlış anlaşılmanın ortasında kalmasına sebep oluyor. Hata yönetim teorisine göre kendisi için en az maliyeti ve en fazla faydası olan hatayı yapmaya daha yatkın olan erkek, ilişkilerinde kadınların davranışlarından flört çıkarımları yapmaya daha meyilli olacak şekilde günümüze ulaşıyor. Kadınlarda ise tam tersi bir durum söz konusu, evrimsel süreçte eş seçimi konusunda seçici olmaları gerekiyor. Kadınlar için bir birliktelik hamilelik ve çocuk bakımı sürecini getirdiği için bağlılık kadınların eşlerinde aradıkları bir özellik. Bu yüzden aldıkları flört sinyallerine çoğu zaman fazla önem atfetmeyerek eşlerinin çabalarını görmek istiyorlar. Onlar için zayıf bir flört sinyaline cevap verme hatasının doğuracağı sonuç tek başlarına geçirecekleri bir hamilelik dönemi ve hayatta kalma ihtimallerinin düşmesi iken doğru flört sinyalini görmezden gelme hatasının doğuracağı sonuç potansiyel bir eşin kaybı ya da bağlılığı yüksek bir eş tarafından yinelenen flört sinyallerinin beklenmesi olabiliyor. Yine hata yönetim teorisine göre, kadınlar kendileri için en düşük maliyete sahip hatayı yapmaya yatkın oldukları için flört sinyallerini azımsamaya daha meyilli oluyorlar. Altta yatan evrimsel sebeplerin yanı sıra erkeklerin ergenlikleri süresince kadınlara kıyasla cinsel hayatlarını daha özgür biçimde yaşayabilmeleri, cinsellik konuşmak konusunda daha az sınırlandırılmaları ve medya; bakış açılarındaki farklılığın artmasında önemli bir rol oynuyor.

"Kankalanmamızın" altında yatan içgüdüler, atalarımızın eş seçiminde izledikleri yollardan geliyor olabilir fakat friendzone'u gösteren işaretleri tanımak içerisinde olduğumuz durumu anlayabilmemiz için önem taşıyor. Hoş vakit, güzel sohbet, anlamlı bakışlar, güçlü bir çekim… Tüm bunlar romantik bir ilişkinin geliyorum deme şekli olabilir, tabii hisler karşılıklıysa. Romantik bir ilişki olma potansiyeli olan ilişkiler ile platonik ilişkiler çevrelerine farklı sinyaller veriyor. İçinde bulunduğumuz ilişkilerde karşımızdaki kişiyi daha yakından tanıyabilmek için ona sorular soruyor ve onun hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyoruz. Romantik bir yolda ilerleyen ilişkilerde en popüler sorular genellikle geçmiş ilişkiler ve tarafların güncel ilişkisi üzerine oluyor. √É‚Äìzellikle tek taraflı ilişkilerde kişilerin artık bir klişe haline gelmiş olan "Biz şimdi neyiz?" sorusunu sormaktan kaçındıklarını görüyoruz. Araştırmalar bu duruma sebep olarak kişilerin alacakları cevaptan ve kırılmaktan korkmalarını sunuyor. Bu ilişki nereye gidiyor temalı konuşmalardan kaçan taraf genellikle romantik çekim hissetmeyen kişi oluyor. Bu sebeple, karşılıklı bir romantik ilişki söz konusu olduğunda kişiler birbirleri hakkındaki belirsizlikleri ortadan kaldırmayı isterken platonik ilişkilerde belirsizlikleri kabullenmeyi veya onların arkasına saklanmayı tercih edebiliyorlar. Bir diğer farklılık ise kadın erkek ilişkilerine bakıldığında ilk akla gelen birlikteliğin romantik ilişki olmasından dolayı çevreden gelen "Aa siz birlikte misiniz?", "Çok yakışıyorsunuz" tepkileri ile ilişkili. İki tarafın da romantik hisler beslediği ilişkilerde henüz arkadaşlık safhasında bu sorulara maruz kalmak, kişilerin utanmalarına ve garip hissetmelerine sebep olabiliyor. Bu duruma ilişkilerindeki belirsizliği yeterince gidermeden bu tarz sorularla karşılaşmış olmalarının neden olduğu düşünülüyor. Platonik ilişkilerde böyle bir kaygıyla karşılaşmıyoruz. Çünkü onların belirsizliği çoktan kabullendiklerini ve hatta belirsizliğin giderilmesini istemediklerini görüyoruz. Bahsi geçen durumlar içerisinde kaldığınızda nasıl tepkiler verdiğinize bakarak "arkadaşınızla" olan ilişkinizde bir şeylerin değişip değişmediğini görebilirsiniz.

Hayalimizdeki partner ile arkadaşlık ilişkisinin ötesine geçemiyor olmamızın altında atalarımızın soylarını devam ettirme stratejileri yatıyor olabileceği gibi sadece reddedilmekten korktuğumuz için de arkadaşlığın ardına sığınıyor olabiliriz. Yine de arkadaşlık ilişkisi içerisindeki kişilerin birbirlerine hissettikleri çekimin zamanla değişebileceğini ve bu değişimleri gösteren belli başlı sinyalleri akılda tutmak faydalı görünüyor.

[1] Kaufman, B.S. (2008). "How Helpful Lovers Ends Up a Disappointed Friend". Psychology Today. Retrieved from https://www.psychologytoday.com/us/blog/beautiful-minds/200808/how-hopeful-lover-ends-disappointed-friend
[2] Marczyk, J. (2013). "Nice Guys", The Friendzone, And Social Semantics. Psychology Today. Retrieved from https://www.psychologytoday.com/intl/blog/pop-psych/201302/nice-guys-the-friend-zone-and-social-semantics
[3] Reeder, H. M. (2000). I Like you as a Friend: The Role of Attraction in Cross-Sex Friendship. Journal of Social and Personal Relationships, 17(3), 329-348. doi: 10.1177/0265407500173002
[4] Haselton, M. G., & Buss, D. M. (2000). Error management theory: A new perspective on biases in cross-sex mind reading. Journal of Personality and Social Psychology, 78(1), 81-91. doi: 10.1037/0022-3514.78.1.81
[5] Schoonover, K., & Mcewan, B. (2014). Are you really just friends? Predicting the audience challenge in cross-sex friendships. Personal Relationships, 21(3), 387-403. doi: 10.1111/pere.12040[6] Patrick, L. W. (2019). More Than "Just Friends" Here How to Find Out. Retrieved From: https://www.psychologytoday.com/intl/blog/why-bad-looks-good/201901/more-just-friends-heres-how-find-out

Benzer yazılar

Domenico Ronca – Jealousy

Kıskançlık romantik ilişkiler için sağlıklı olabilir mi?

Kıskançlık doğru zamanda ortaya çıktığında ve doğru yönetildiğinde romantik ilişkilerimizdeki tatmini, güveni ve bağlılığı artırabiliyor.
Muhammad Suleman - Souls of Sunshine

Kendimizle ilişkimiz romantik ilişki memnuniyetimizi olumlu etkiliyor!

Öz şefkat, duygusal zeka ve farkındalık gibi kendimizle olan ilişkimize dair kavramlar romantik ilişki memnuniyetimize etki edebiliyor.
Raımundo de Madrazo y Garreta, Masqueraders

“Hadi Beni Güldür Biraz!”

Araştırmalar mizahın partner seçiminde yer alan faktörlerden biri olduğunu gösteriyor. İyi bir mizah anlayışına sahip olmak, insanları daha çekici kılıyor
Munch - Seated Male Nude in the Forest

Partnerler Arasındaki Cinsel İstek Farklılığı İlişkinin Sonu mu?

Partnerlerin cinsel istek seviyeleri farklı olursa bu durum ayrılıkla sonlanmak zorunda mı? Yoksa bir çözüm yolu bulunabilir mi? Cevapları yazımızda!

İlişkilerdeki 4 Alarm Verici İşaret

Romantik ilişkilerimizde büyük sorunlar baş göstermeden önce genellikle bize küçük ve gizli bazı uyarı işaretleri veriyorlar. Bu işaretler hakkında farkındalık kazanmak hem sağlığımızı korumamıza hem de daha olumlu ilişkilere adım atmamıza yardımcı olabilir.

“Ve Sonsuza Dek Mutlu Yaşadılar…”

Bir ilişkiye, çoğu zaman “sonsuza dek mutlu yaşamak” gibi beklentilerle başlarız. Ancak bu beklentiler karşılanmayınca hayal kırıklığına uğrayıp öfkelenir, hatta belki bazen o ilişkide olmaktan pişmanlık bile duyarız.
Ron Hicks

Tartışsak da Beraberiz

Hiç tartışılmayan bir ilişki güzel olurdu, öyle değil mi? Aslında tam olarak öyle değil. Tartışmalar sağlıklı yapıldığında ilişkimize çok iyi geliyor. Gelin birlikte bakalım.

İkinci Kez Aşık Olmanın Bize Getirdikleri

Her aşk hikayesi farklı olsa da aşkı yeniden bulma deneyimlerimizdeki çoğu süreç ortak. Bunlardan dördünü sizin için listeledik!

Kaygı Flört Etmemize Engel Değil

Yüksek düzeyde kaygıya veya kaygılı bağlanma stiline sahip olmak zaman zaman kendimizi sabote etmemize ve geçmişteki olumsuz deneyimlerimize saplanıp kalmamıza sebep olabiliyor. Peki kendimizi sabote etme halinin üstesinden gelmek için neler yapabiliriz?
Ron Hicks, 1965

İlişkide Sadakatsizlik Yaşanması

Romantik ilişkilerin sonunu getiren en temel sebeplerden biri olan sadakatsizlik nasıl gerçekleşir? Herhangi biri aldatılmaktan sorumlu olabilir mi?

footer