İş Yerinde Nöroçeşitlilik

Zeliha Stefanie  Roesler

Zeliha Stefanie Roesler

İş Yerinde Nöroçeşitlilik

Artists on WPA - Moses Soyer (1935)

Artists on WPA - Moses Soyer (1935)

Nöroçeşitlilik, ilk başlarda otizm spektrum bozukluğuna sahip kişileri odak alarak ortaya çıkan ve daha sonrasında diğer nörolojik temelli bozukluklara sahip (Tourette sendromu, öğrenme bozuklukları, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ve farklı çeşitlerdeki beyin yaralanmaları gibi) kişileri de içine almaya başlayan bir terim. Her ne kadar günlük dilimizde nörolojik farklılıklar "bozukluk" ya da "hastalık" olarak nitelendirilse de iş yeri gibi ortamlarda bunların "çeşitlilik" olarak karşılanması gerekiyor. Bu bozukluklar, beynin farklı varyasyonları olarak görülüyor ve iş yerlerinin bunlara adapte olması gerektiği savunuluyor. Yani, nörolojik farklılıklara karşı bilinçli olunması, bu çeşitliliklerin fark edilebilmesi ve kişilikler arası farklılıklarda olduğu gibi bu çeşitliliğe saygı duyulması gerekiyor. Araştırmalar gösteriyor ki nöroçeşitlilik olarak sayılan durumların tamamını dahil ettiğimizde bu, popülasyonun yaklaşık %15'ine denk geliyor. Böylece, "alışılmışın dışında" diyebileceğimizin çok üstünde bir sayıyla karşı karşıya olduğumuzu görüyoruz.
relate-banner

Nöroçeşitliliğe karşı duyarlı olunması ve iş yerinde daha çok fırsat tanınması son yıllarda daha çok konuşulmaya başlanmış olsa da uygulamada iş yerlerinin aynı özeni göstermesi her zaman bu kadar yaygın olmayabiliyor. Firmaların insan kaynaklarının günümüz eşitlik ilkelerine uygun bir şekilde tüm detayları göz önünde bulundurmaya başlaması gerekiyor. Birkaç örnek verecek olursak en baştaki işe alım aşamalarında eğer adayların mezun oldukları not ortalamaları baz alınan bir ön eleme gerçekleşiyorsa öğrenme bozukluğu olan kişiler bu elemeye bir adım geride başlayabiliyor. Kişilik özellikleri için yapılan okuma ve yazma odaklı bir işe alım testinde, okuma güçlüğü olan bir aday testin yapısı dolayısıyla kendini iyi ifade edemeyebiliyor. Bu sebeple aslında iş yerinde verimli ve düzenli çalışan bir kişi, insan kaynakları tarafından haksız bir şekilde değerlendirilmiş oluyor. Bunları geliştirebilmek için firmalara büyük bir sorumluluk düşüyor. Çünkü aslında insan kaynaklarında çalışan kişileri bilinçlendirmek ve farklı çeşitliliklere sahip kişilere alternatif eleme yöntemleri sunabilmek şirketlerin sorumluluğunda oluyor. Firmalar, eleme politikalarını yeniden gözden geçirerek eksikliklere göre elemek yerine becerilere göre işe almayı hedefleri olarak belirlemeli.

Önemli olan noktalardan bir diğeri, nöroçeşitliliğe sahip gruplarla çalışmanın faydalarını insanlara gösterebilmek. Farklı kabiliyetlere, güçlü ve zayıf yönlere sahip bir ekiple çalışmak nasıl bir avantajsa aslında bu farklılıklara nöroçeşitliliği sağlayan çalışanları da eklemek grup için bir o kadar faydalı. Araştırmalar gösteriyor ki yaratıcı fikirler ve yenilikçi yaklaşımlar "alışılmışın dışında" düşünme tarzları gerektiriyor ve nöroçeşitliliğe sahip kişiler bunları daha çok ve daha kolay sağlayabiliyor. Teknoloji şirketlerinin çoğu, inovasyona açık, hızlı ve farklı düşünebilen kişileri aradıklarını söylüyor ve aslında nöroçeşitliliği olan kişiler tam olarak bu gruba dahil oluyor. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan biri, dikkat yönetiminde sorun yaşarken daha yaratıcı fikirleri kolayca ortaya atabiliyor ya da daha tutkulu bir şekilde işine asılabiliyor. Yine benzer şekilde otizmli bir birey, zaman yönetimi gibi bir konuda sorun yaşayabiliyorken okuma, resim, müzik gibi birçok konudaki hafıza becerisi daha kuvvetli olabiliyor ve detaylara daha çok odaklanarak inovatif düşünebiliyor. Önemli olan bardağın dolu tarafından bakarak kişilerin güçlü yönlerine odaklanmak.Ön yargıların yıkılması ve başta insan kaynakları olmakla birlikte şirketlerin çalışma kollarının bu çeşitliliğe alışması, günümüz iş dünyasında zorunlu bir durum. Son yıllarda artan farkındalığın ilerleyen yıllarda medyanın da yardımıyla daha da göz önünde olacağı düşünülüyor.

[1] Doyle, N. (2020). Neurodiversity at work: A biopsychosocial model and the impact on working adults. British Medical Bulletin, 135(1), 108"“125. https://doi.org/10.1093/bmb/ldaa021
[2] Hamilton, J. (2020). How neurodiversity is changing work. ITNOW, 62(1), 56"“57. https://doi.org/10.1093/itnow/bwaa026
[3] Ortiz, L. A. (2020). Reframing neurodiversity as competitive advantage: Opportunities, challenges, and resources for business and Professional Communication Educators. Business and Professional Communication Quarterly, 83(3), 261"“284. https://doi.org/10.1177/2329490620944456
[4] Priscott, T., & Allen, R. A. (2021). Human capital neurodiversity: An examination of stereotype threat anticipation. Employee Relations: The International Journal, 43(5), 1067"“1082. https://doi.org/10.1108/er-06-2020-0304
[5] Rao, B., & Polepeddi, J. (2019). Neurodiverse workforce: Inclusive Employment as an HR strategy. Strategic HR Review, 18(5), 204"“209. https://doi.org/10.1108/shr-02-2019-0007
[6] Sumner, K. E., & Brown, T. J. (2015). Neurodiversity and human resource management: Employer challenges for applicants and employees with learning disabilities. The Psychologist-Manager Journal, 18(2), 77"“85. https://doi.org/10.1037/mgr0000031

Benzer yazılar

Artists on WPA - Moses Soyer (1935)

İş Yerinde Nöroçeşitlilik

Nörolojik farklılıklara karşı bilinçli olmak, bu çeşitlilikleri fark etmek ve buna saygı duymak kurumsal hayatta da oldukça önemli.
Mood - Julia Bologova

Toksik İlişkilerden Nasıl Kopabiliriz?

Tüm motivasyonumuzu tüketen toksik ilişkilerden çıkabilmek; farkındalık kazanmak, destek almak ve doğru adımları atabilmek ile mümkün.
Peter Clarke - High Anxiety

İş Yerindeki Engeller: Damgalamanın Kaldırılması

İşe alım süreçlerini farklı gruplar için daha adil kılmak ve daha kapsayıcı bir çalışma alanı oluşturmak için yöneticiler neler yapabilir?
Anonim - Acrobats (1822)

İş Yerinde Kültürel Çeşitlilik

Şirketler çalışanlarına kültürel çeşitliliğin ve eşitliğin olduğu çalışma ortamları sağlamalı. Bu doğrultuda atılması gereken adımlar neler?
Alexandra Levasseur - İsimsiz

Hibrit Çalışmaya Geçmenin Uyandırdığı Kaygıyla Baş Etmek - 1

Uzun süre evden çalışmanın ardından hibrit sisteme geçmek sizi strese mi sokuyor? Kendinize sorduğunuz bazı sorular, stresle baş etmenize yardımcı olacak.
unknown

Çocukluk Dönemi - Yanlış Bilinenler

Çocuğunuz hayali arkadaşlarıyla mı konuşuyor? Peki bu endişe etmenizi gerektirecek bir durum mu? İşte doğru bilinen yanlışlardan biri!
Moonlight Over The Ocean - Marianna Foster

Otizm Spektrum Bozukluğu ve Romantik İlişkileri

Otizm spektrum bozukluğu yakınlık ve bağ kurmaya engel değil... Peki bu durum romantik ilişkilerimizi nasıl etkiliyor olabilir?

Korkulu kaçınmacı bağlanma cinselliğimizi de etkiliyor.

Cinsellik yaşarken her seferinde partnerinizin isteklerini ön plana mı koyuyorsunuz? Bu durum bağlanma stilinizle ilgili olabilir.

Tutkuyla yapılan işler tükenmişlikle sonuçlanabilyor.

"Beni bıraksalar günde 24 saat çalışırım." mı diyorsunuz? İşiniz hayatınız mı olmuş durumda? Tükenmişlik sendromuna bir göz atmalısınız.

footer