Günümüzde bireylerin ilk cinsel deneyimlerini genellikle bir ilişki içinde yaşadıkları gözlemleniyor. Bununla birlikte, ilişki türlerinin ve niteliklerinin cinsel davranışlarla nasıl bağlantılı olduğu incelendiğinde bazı ilginç bulgulara varılıyor. Örneğin, prezervatif ve diğer doğum kontrol yöntemlerinin kullanımının flört ilişkilerinde tek seferlik cinsel ilişkilerden daha sık tercih edildiği görülüyor. Ancak farklı bulgulara ulaşan çalışmalar da var. Tek seferlik ilişkilerde prezervatif kullanımının daha fazla olduğunu öne süren araştırmalar, kişilerin bu partnerlerine karşı daha az güven ve bağlılık hissettiklerini ve dolayısıyla kendilerini korumaya daha fazla ihtiyaç duyduklarını öne sürüyor.
Çoğu tek seferlik ilişki çok daha az iletişim veya yakınlık barındırdığından partnerlerin hangi doğum kontrol yöntemini kullanacakları özelinde konuştuğu nadir görülüyor. Faydacı dostluk gibi ilişkiler bağlamında partnerler cinsel yolla bulaşan hastalıkları önlemek istediklerinden prezervatifleri daha elzem ve kullanışlı buluyorlar. Bunun dışında da genel anlamda prezervatif kullanımının büyük ölçüde cinsel yolla bulaşan hastalıkları önleme amaçlı kullanıldığı görülüyor.
Flört ilişkilerinde prezervatif kullanımı en çok ilişkinin başlangıcında yaygınken ilişki süresi uzadıkça prezervatif kullanımının azaldığı görülüyor. Ancak bu kişiler yeni bir ilişkiye başladıklarında prezervatif kullanım oranları tekrar artıyor. İlişki süresi uzadıkça partnerler doğum kontrol hapı gibi hormonal yöntemlere yönelirken prezervatif gibi dışarıdan koruyucu yöntemleri daha az kullanmaya başlıyorlar. Başka bir deyişle, doğum kontrol kullanımı ilişki uzadıkça azalmıyor; bunun yerine partnerlerin hormonal yöntemlere başvurma olasılığı artıyor. Bu da cinsel yolla bulaşan hastalıkların önlenmesinden çok hamile kalıp kalmama durumuna daha fazla odaklanıldığını gösteriyor.
Partnerlerin karşı tarafa hissettikleri yakınlık, güven ve ilişkinin dışarıya kapalı olması gibi değişkenler arttıkça tutarlı prezervatif kullanımının da azaldığı görülüyor. Fakat partnerlerden birinin kontrol edici davranışları olması, güvensizliğin ve kıskançlığın yoğun olması ve partnerlerden birinin kendini yetersiz hissetmesi gibi olumsuzluklar ilişkilerde prezervatif kullanımını da etkileyebiliyor. Partnerlerin arasındaki anlaşmazlıklar ve tartışmalar çoğaldıkça ilişkinin kalitesinde görülen düşüş prezervatif kullanımına da yansıyor. İlişkilerinin kalitesi azalan çiftlerin daha az prezervatif kullandıkları görülüyor. Özellikle kadınlar partnerleriyle o anda cinsel ilişkiye girmek istememelerine rağmen partnerlerini mutlu etmek için seks yaptıklarında doğum kontrolünün sağlanmasında bir azalma görülüyor.
Partnerlerin hangi doğum kontrol yöntemini kullanacaklarına dair ortak bir karara varmasının doğum kontrol kullanım sıklığı üzerinde önemli bir etkisi olduğu görülüyor. Bu alanda yapılan araştırmalar, doğum kontrol hapı ya da ertesi gün hapı gibi sadece kadınlara yönelik doğum kontrol yöntemlerinin her iki tarafın da korunduğu yöntemlere karşı daha yaygın kullanıldığını gösteriyor. Öte yandan, doğum kontrol yöntemini seçme konusunda kadınların çok daha az söz hakkı olduğu gözlemleniyor. Artan yaşla beraber kadınların karar verme gücünü eline aldığı da görülüyor. Öte yandan çiftlerin ortak karar vermesinin, kadınların ve erkeklerin okuryazarlığı, sahip olunan çocuk sayısı ve sosyo-ekonomik statü ile ilişkili olduğu bulunuyor. Aslında tüm bunlar bir şekilde, doğum kontrol kullanımına karar vermekte partnerlerin eşit katılımının fazlasıyla önemli olduğunu gösteriyor.
Genel olarak bakıldığında ilişki içinde daha fazla "yetki"ye sahip kadınların doğum kontrolünü kullanma olasılıklarının daha yüksek olduğu görülüyor. Özellikle muhafazakar toplumlarda kadınların sosyal ve kültürel statüsünün yükselmesi, doğum kontrol yöntemi kullanımı üzerinde olumlu bir etkiye sahip oluyor. Kadınların ev, ekonomik ve fiziksel hareketlilik konularında güçlendirilmesini teşvik edici stratejilerin bu anlamda tasarlanması gerekiyor. Doğum kontrol kullanımı sadece kadınların kullanması ya da uygulaması gereken yöntemlerden çok, çiftlerin ortaklaşa kararlarına dayandığından aile planlaması programlarına erkekleri dahil etmek de bir çözüm olarak görülüyor. Ayrıca, uygun doğum kontrol yöntemini bulma konusunda her iki partnerin de eşit bir şekilde eğitilmesi gerekiyor.
Birçok kültürde doğum kontrol yöntemlerine dair bilincin artmasına ve eşler arası iletişimin gelişmesine büyük bir ihtiyaç duyuluyor. Bu konuda bilincin az ve eğitim seviyesinin düşük olduğu kültürlerde yüksek bir doğurganlık oranı olmakla beraber, doğum kontrol yaygınlığı da düşük oluyor ve karar vermede cinsiyet eşitsizliğine ilişkin göstergeler bulunuyor. Ancak güzel bir haberimiz var! Bu konuda toplum bilinçlendirilip erkeklerin aile planlamasına dahil edilmesiyle toplumlarda değişimler meydana geliyor. Bu bilinçlendirme, özellikle erkek egemen toplumlarda kadınların doğum kontrol yöntemi belirlemede daha aktif bir rol oynamaya başlamalarını sağlıyor. "Erkekler için doğum kontrol hapı üretmedik çünkü yaşadığınız yan etkileri onların yaşamasını istemedik." gibi cinsiyet eşitsizliğine dikkat çeken görseller sosyal medyada artık daha sık paylaşılıyor ve bu konuda toplum git gide daha fazla bilince sahip olmaya başlıyor.
