Bir Yabancıdan Bağlanma Figürüne

Begüm Yılmaz

Begüm Yılmaz

Bir Yabancıdan Bağlanma Figürüne

For You My Dear - Andre Dluhos

For You My Dear - Andre Dluhos

Daha önce partnerinizle kurmuş olduğunuz bağ üzerine hiç düşündünüz mü? Belki aylar, yıllar önce size tamamen yabancı olan, bir zamanlar yeryüzündeki varlığından dahi haberdar olmadığınız birinin bir anda partneriniz olduktan sonra bu denli yakınınız olması ve daha önce sadece ailenizle kurduğunuz ya da belki de onlarla dahi kurmadığınız bir yakınlığı ya da bağlılığı bu "yabancı" ile kurmuş olmanız sizin için ne anlam ifade ediyor? Bu yazımızda, birbirine yabancı iki insanın romantik bir ilişki içerisinde olmaya karar verdikten sonraki bağlanma sürecinin zihnimizdeki imgeler üzerinden nasıl kurulduğu konusuna değineceğiz.
relate-banner

Uzun süreli olumlu ilişkilerin kişilerin hem psikolojik hem de fiziksel sağlığına faydalı olduğunu biliyoruz. Partnerler, ilişkinin ne denli tatmin edici olduğundan bağımsız olarak birbirlerinin duygu durumunu, uyku ve yeme içme düzenlerini regüle edebiliyorlar. Öyle ki sadece partnerinin resmini görmek bile kişilerin stresini ve duyduğu fiziksel acıyı azaltmaya yardımcı oluyor.

Zihinsel imgeler yetişkinlerin kurdukları bağa dair duygularını, düşüncelerini ve davranışlarını belirleyebiliyor ve yol gösterici bir görev görüyor. İmgelerin bu denli güçlü olmasının nedeni aynı zamanda belirli olaylar hakkındaki algıları ve beklentileri de şekillendirebiliyor olmaları. Örneğin, kişiler kendilerini kötü hissettiklerinde ya da herhangi bir desteğe ihtiyaç duyduklarında partnerlerinin desteğe geleceklerini, bir nevi "her ne olursa olsun orada olacağını" biliyorlar ve bunu sağlayan şey zihinlerinde partnerlerine dair güçlü bir imgenin bulunması.

Araştırmalar, partnerler arasındaki romantik bağlanma sürecinin bir bebek ile onu büyüten kişi arasındaki bağlanma sürecine olan benzerliğine işaret ediyor. Bu 4 aşamalı bağlanma sürecinin ilki olan flört aşamasında kişiler birbirlerini tanımaya çalışıyorlar. Fakat bu aşamadaki bağlanma davranışları tamamen tek bir kişiye yöneltilmiyor. İkinci aşamaya gelindiğinde ise kişiler belirli birine odaklanıp o kişiden bir yakınlık bekliyorlar ve bu yakınlığı kendileri de gösteriyorlar. Fiziksel dokunuşlar, göz göze gelme, öpüşme ya da cinsel birliktelik gibi bağlanmanın oluşmasını sağlayan davranışlar bu aşamada daha görünür olmaya başlıyor. Üçüncü aşamada partnerlerin artık sadece fiziksel varlığı değil, düşüncesi dahi kişilerin stresini azaltabiliyor ve partnerle ayrı kalmak, partnerin kısa süreli bir iş gezisine gitmesi ya da tatile çıkması gibi durumlar kişide strese yol açabiliyor. Yani bu aşamada, partnerler birbirlerinin fizyolojisini ve duygu durumlarını büyük ölçüde etkileyebiliyor. Son aşamada ise partnerin zihinsel imgesi iyice oluşuyor ve kişinin üzerindeki etkisi fazlasıyla artmış oluyor.

Bu özetlediğimiz aşamalar, romantik ilişkiler içerisinde kişilerin birbirleri için özel bir yer edinme ve bir bağlanma figürüne dönüşme sürecini aşağı yukarı belirlese de her bir bireyin beraberinde getirdiği kişisel deneyimler bu süreçleri ve kişilerin davranışlarını bir miktar etkileyebiliyor. Örneğin, daha önceki ilişkilerinde hep hüsrana uğramış, partnerinin yalan söylediğine sıklıkla şahit olmuş birinin yeni bir ilişkiye başladığındaki durumu ile daha önceki ilişkilerinde hep mutlu olmuş ve güveni sarsılmamış birinin durumu farklılık gösteriyor. Buna göre, önceki ilişkilerinde güveni sarsılmış birinin yeni bir ilişkide güven unsurunu kendince sağlaması ve karşıdakine güvenebilmesi, daha önce böyle bir problem yaşamamış kişiye kıyasla daha zorlu oluyor.

Bunun yanında, ilişkilerdeki dönüm noktaları da (ilk kez elele tutuşmak, ilk kez öpüşmek, ilk kez partnerin arkadaşlarıyla tanışmak gibi) iki yabancıdan birbirinin bağlanma figürü olmaya geçiş sürecinde önemli bir rol oynuyor. Örneğin birlikte zaman geçirmek, kişinin kendiyle ilgili şeyler paylaşması veya fiziksel temaslar kişilerde belirli psikolojik, fiziksel ve davranışsal değişimlere sebep oluyor. Aynı zamanda her bir dönüm noktasında, kişiler kendi istekleri ve hedeflerini sürdürmeye devam etme ve partneriyle bir bağ kurabilmek için kendinden vazgeçebilme güdüleri içerisinde bir gerginlik ve git gel yaşayabiliyorlar. Öte yandan, bu dönüm noktaları kişilerin partnerleri hakkında daha fazla fikir sahibi olmalarına yardımcı olabiliyor ve buradaki etkileşimlerin tekrarı da zihinsel imgelerde yer ediyor. Fakat bu dönüm noktaları, her ilişkide farklı olabiliyor ve her bir birey için farklı bir anlam ifade edebiliyor. Yani bir kişi ilk öpüşmeyi bir dönüm noktası olarak görürken başka biri ilk cinsel birlikteliğe bu şekilde bakabiliyor.

İki yabancıdan birbirinin bağlanma figürüne dönüşmek, yani o aylar ya da yıllar önce tamamen bir yabancı olan kişinin şu an hayatınızdaki en önemli insan olması gerçekten de zorlu ve uzun bir süreç. Unutmamak gerekiyor ki bu süreçte tekrar edilen davranışlar partnerinizde nasıl bir zihinsel imge oluşturduğunuzun belirleyicisi oluyor. Partnerinden sürekli olumlu davranışlar gören kişilerin zihinsel imgelerinde de partnerler olumlu bir yer ediniyor. Benzer bir şekilde kişi sürekli olumsuz davranışlarla karşılaştığında partnerini de zihnine olumsuz bir şekilde kazıyor. Başka bir deyişle, ne kadar olumlu etkileşim o kadar olumlu bir temsiliyet!

[1] Selcuk, E., Zayas, V., & Hazan, C. (2010). Beyond satisfaction: The role of attachment in marital functioning. Journal of Family Theory & Review, 2, 258-279.
[2] Selcuk, E., Zayas, V., Günaydin, G., Hazan, C., & Kross, E. (2012). Mental representations of attachment figures facilitate recovery following upsetting autobiographical memory recall. Journal of Personality and Social Psychology, 103, 362-378.
[3] Master, S. L., Eisenberger, N. I., Taylor, S. E., Naliboff, B. D., Shirinyan, D., & Lieberman, M. D. (2009). A picture's worth: Partner photographs reduce experimentally induced pain. Psychological Science, 20(11), 1316-1318.
[4] Zayas, V., Günaydin, G., & Shoda, Y. (2015). From an unknown other to an attachment figure: How do mental representations change as attachments form?. In Bases of adult attachment (pp. 157-183). Springer, New York, NY.
[5] Bowlby, J. (1982 [1969]). Attachment and loss: Vol. 1. Attachment (2nd ed.). New York, NY: Basic Books.
[6] Hazan, C., Gur-Yaish, N., & Campa, M. (2004). What does it mean to be attached? In W. S. Rholes & J. A. Simpson (Eds.), Adult attachment: New directions and emerging issues (pp. 55 - 85). New York: Guilford Press.
[7] Zeifman, D., & Hazan, C. (2008). Pair bonds as attachments: Reevaluating the evidence. In J. Cassidy & P. R. Shaver (Eds.), Handbook of attachment: Theory, research, and clinical applications (2nd ed., pp. 436 - 455). New York: Guilford Press.
[8] Zayas, V., Shoda, Y., & Ayduk, O. N. (2002). Personality in context: An interpersonal systems perspective. Journal of personality, 70(6), 851-900.
[9] Baxter, L. A., & Bullis, C. (1986). Turning points in developing romantic relationships. Human Communication Research, 12(4), 469-493.

Benzer yazılar

Raımundo de Madrazo y Garreta, Masqueraders

“Hadi Beni Güldür Biraz!”

Araştırmalar mizahın partner seçiminde yer alan faktörlerden biri olduğunu gösteriyor. İyi bir mizah anlayışına sahip olmak, insanları daha çekici kılıyor
Ron Hicks

Tartışsak da Beraberiz

Hiç tartışılmayan bir ilişki güzel olurdu, öyle değil mi? Aslında tam olarak öyle değil. Tartışmalar sağlıklı yapıldığında ilişkimize çok iyi geliyor. Gelin birlikte bakalım.

İkinci Kez Aşık Olmanın Bize Getirdikleri

Her aşk hikayesi farklı olsa da aşkı yeniden bulma deneyimlerimizdeki çoğu süreç ortak. Bunlardan dördünü sizin için listeledik!

Kaygı Flört Etmemize Engel Değil

Yüksek düzeyde kaygıya veya kaygılı bağlanma stiline sahip olmak zaman zaman kendimizi sabote etmemize ve geçmişteki olumsuz deneyimlerimize saplanıp kalmamıza sebep olabiliyor. Peki kendimizi sabote etme halinin üstesinden gelmek için neler yapabiliriz?

Acilen Sevgili Aranıyor!

Online dating uygulamalardan tanıştığımız kişileri çok hızlı bir şekilde tanıyıp ardından hemen buluştuğumuz bu dönemin artıları ve eksileri neler olabilir?

Kalıcı İlişkilerin Temel Özellikleri

Kalıcı romantik ilişkiler ve arkadaşlıklar kurmak imkânsız değil! İşte kalıcı ve sağlıklı romantik ilişkilerin ve arkadaşlıkların en önemli 5 özelliği.
Ron Hicks,

Arkadaştan Romantik Partner Olur Mu?

Arkadaşıma romantik hisler beslemeye başlamam normal mi? Bu durum bir yere varır mı? Varırsa sağlıklı bir ilişki sürdürebilir miyiz? Tüm bu soruların cevapları yazımızda!
One Hundred Years of Solitude No.31 - Zhu Zhengming

İlişkisiz, Mutlu, Huzurlu

Herkes romantik bir ilişkiye sahip olmak zorunda mı? Tek başımıza mutlu olmamız mümkün değil mi? Seçilmiş bekarlık kavramıyla tanışın!
Mother and Child by Katie M. Berggren

Aile İçinde Öğrendiğimiz İlişki Modeli Gelecek Romantik İlişkilerimize Nasıl Yansıyor?

Hepimiz ilişki kurmanın farklı yollarını ailemizde öğreniyoruz. Ancak öğrendiğimiz bu yollar her zaman bizi mutlu etmeyebiliyor.

Romantik İlişkiler ve Psikolojik Sağlık

Romantik ilişkiler psikolojik sağlığı nasıl etkiliyor? Bu yazıda psikolojik sağlık ile ilişkiler arasındaki ilişkiyi derledik.

footer